Migracja Polaków poza granice kraju ma wpływ na każdy aspekt ich życia codziennego. Nie inaczej jest jeżeli chodzi o rozwiązywanie problemów prawnych znajdujących się na styku procedur różnych krajów.

Coraz częściej pojawiającymi się pytaniami są te dotyczące rozwiązania związku małżeńskiego w sytuacji gdy małżonkowie na stałe przebywają poza Polską.

Ucinając już na wstępie wszelkie wątpliwości należy odpowiedzieć, że co do zasady małżonkowie nie zamieszkujący Polski mogą przeprowadzić postępowanie rozwodowe zarówno przed sądem w miejscu zamieszkania jak i przed sądem polskim.

Zgodnie z art. 1103(1) k.p.c. sprawy małżeńskie objęte są jurysdykcją krajową m.in. w przypadku gdy oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.

Przeprowadzenie rozwodu przed sądem polskim często jest tańszą opcją, a także pozwala uniknąć formalności związanych z uznaniem zagranicznego wyroku na terenie Polski. Jeżeli małżonkowie dojdą do porozumienia we wszystkich kwestiach dotyczących rozwodu ich obecność można zminimalizować do jednej rozprawy.

Dowód z przesłuchania stron w procesie rozwodowym jest o tyle ważny, że to na jego podstawie najczęściej sąd jest w stanie ustalić, iż pomiędzy stronami nastąpił trwały rozkład pożycia małżeńskiego. W związku z tym konieczne jest stawienie się stron przed sądem celem złożenia wyjaśnień w sprawie.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest wysłuchanie stron także w ramach międzynarodowej pomocy prawnej w miejscu zamieszkania. Taka czynność odbywa się albo przed sądem albo przed konsulem właściwym dla miejsca zamieszkania strony.

W związku z powyższym istnieje możliwość przeprowadzenia postępowania także bez fizycznego stawania stron przed sądem w Polsce. Oczywiście w tym celu należy ustanowić profesjonalnego pełnomocnika, który będzie dbał o prawidłowe przeprowadzenie postępowania.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby rozwód przeprowadzić także za granicą, o ile oczywiście prawo miejscowe na to pozwala. Problemy, które mogą pojawić się na tym tle, to obowiązek poniesienia kosztów tłumacza oraz ewentualne późniejsze uznanie takiego orzeczenia w Polsce. W takim przypadku sąd bada wszelkie aspekty formalne przeprowadzonej procedury (nie przeprowadza postępowania dowodowego) i albo uznaje orzeczenie, albo postanawia iż strony muszą się jeszcze raz rozwieść w kraju.